التهاب لثه و بیماری پریودنتال
سلامت دهان و دندان یکی از جنبه های مهم سلامت عمومی است که تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی دارد. در این میان، لثه ها نقش مهمی در حفظ سلامت دندان ها ایفا می کنند. التهاب لثه و بیماری پریودنتال از جمله مشکلات شایعی هستند که در صورت عدم درمان، می توانند به از دست رفتن دندان ها و مشکلات جدی تری منجر شوند. این بیماری ها نه تنها بر سلامت دهان تأثیر دارند، بلکه ممکن است خطر بیماری های سیستمیک مانند بیماری های قلبی و دیابت را افزایش دهند. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی صدف، به بررسی التهاب لثه، بیماری پریودنتال، علل، علائم، روش های درمان و پیشگیری از آن ها پرداخته می شود.
التهاب لثه چیست؟
التهاب لثه یکی از شایع ترین بیماری های دهان و دندان است که در مراحل اولیه باعث قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها می شود. این بیماری معمولاً ناشی از تجمع پلاک های باکتریایی روی دندان ها و لثه ها است. پلاک، لایه ای نازک از باکتری ها و مواد غذایی است که در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، روی سطوح دندانی و در ناحیه لثه باقی می ماند و موجب تحریک لثه ها می شود. اگر التهاب لثه در مراحل اولیه درمان نشود، ممکن است پیشرفت کرده و به بیماری پریودنتال تبدیل شود که یک مشکل جدی تر محسوب می شود. خوشبختانه، التهاب لثه در مراحل اولیه برگشت پذیر است و با رعایت بهداشت مناسب و درمان های ساده می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
بیماری پریودنتال چیست؟
بیماری پریودنتال یا پریودنتیت، نوعی عفونت پیشرفته لثه است که علاوه بر لثه ها، به بافت های نگهدارنده دندان، از جمله استخوان فک، آسیب می زند. این بیماری هنگامی رخ می دهد که التهاب لثه درمان نشده و به عمق لثه و استخوان نفوذ کند. در مراحل پیشرفته، پریودنتیت می تواند منجر به از دست دادن دندان ها و مشکلات شدیدتر شود.
بیماری پریودنتال در چند مرحله پیشرفت می کند:
- التهاب لثه: مرحله اولیه که شامل قرمزی، التهاب و خونریزی لثه است.
- پریودنتیت اولیه: پلاک ها سخت شده و تبدیل به جرم دندانی (تارتار) می شوند، که باعث عفونت خفیف لثه و تحلیل استخوان می شود.
- پریودنتیت متوسط: التهاب شدیدتر شده و استخوان بیشتری تحلیل می رود.
- پریودنتیت پیشرفته: استخوان فک تخریب شده و دندان ها لق می شوند و احتمال افتادن آن ها زیاد می شود.
علل التهاب لثه و بیماری پریودنتال
عوامل متعددی می توانند باعث التهاب لثه و بیماری پریودنتال شوند. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک نزدن منظم و عدم استفاده از نخ دندان، اصلی ترین دلیل تجمع پلاک های باکتریایی و ایجاد التهاب لثه است.
- تغییرات هورمونی: دوران بارداری، بلوغ و یائسگی می توانند باعث افزایش حساسیت لثه ها به پلاک های باکتریایی شوند.
- سیگار و دخانیات: مصرف سیگار باعث کاهش جریان خون در لثه ها شده و روند بهبودی را کند می کند.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض بیماری های لثه قرار دارند.
- مصرف برخی داروها: داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای فشار خون ممکن است باعث کاهش تولید بزاق و افزایش خطر التهاب لثه شوند.
- ژنتیک: برخی افراد به صورت ژنتیکی مستعد بیماری های لثه هستند.
- استرس: استرس می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد.
- تغذیه نامناسب: کمبود ویتامین C و دیگر مواد مغذی می تواند باعث ضعف لثه ها و افزایش احتمال التهاب شود.
علائم التهاب لثه و بیماری پریودنتال
التهاب لثه و بیماری پریودنتال علائم مختلفی دارند که آگاهی از آن ها می تواند به تشخیص و درمان زود هنگام کمک کند. برخی از علائم شایع عبارتند از:
- قرمزی و تورم لثه ها
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
- بوی بد دهان
- عقب نشینی لثه و نمایان شدن ریشه دندان ها
- حساسیت دندان ها به غذاهای گرم و سرد
- لق شدن دندان ها در مراحل پیشرفته
روش های درمان التهاب لثه و بیماری پریودنتال
درمان التهاب لثه و بیماری پریودنتال بستگی به میزان پیشرفت بیماری دارد. در مراحل اولیه، رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام مراقبت های خانگی کافی است، اما در موارد پیشرفته تر، درمان‌های حرفه ای لازم است.
رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه، مهم ترین روش پیشگیری و درمان التهاب لثه است. استفاده از دهانشویه های ضدباکتری نیز می تواند به کاهش باکتری ها کمک کند.
جرم گیری دندان
در صورت تجمع پلاک های سخت شده (تارتار)، مراجعه به دندانپزشک برای جرم گیری ضروری است. جرم گیری باعث حذف پلاک ها و جلوگیری از پیشرفت بیماری پریودنتال می شود.
درمان های تخصصی پریودنتال
اگر بیماری پریودنتال پیشرفت کرده باشد، درمان های زیر ممکن است ضروری باشند:
- کورتاژ لثه: حذف بافت های عفونی از زیر لثه
- جراحی فلپ لثه: بلند کردن لثه برای تمیز کردن عمقی و کاهش التهاب
- پیوند استخوان یا لثه: در موارد شدید، برای جایگزینی استخوان یا بافت لثه از دست رفته
- آنتی بیوتیک ها: برای کنترل عفونت
پیشگیری از التهاب لثه و بیماری پریودنتال
پیشگیری از این بیماری ها ساده است و نیاز به رعایت چند عادت بهداشتی دارد:
- مسواک زدن منظم با خمیر دندان فلورایددار
- استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ و جرم گیری
- تغذیه سالم و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C و کلسیم
- پرهیز از مصرف دخانیات و کنترل استرس
مراجعه به پزشک
التهاب لثه و بیماری پریودنتال از مشکلات رایج دهان و دندان هستند که در صورت بی توجهی می توانند منجر به از دست دادن دندان ها و حتی مشکلات جدی تر سلامتی شوند. خوشبختانه، با رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک می توان از این بیماری ها پیشگیری کرد. آگاهی از علائم اولیه و اقدام به موقع برای درمان، کلید حفظ سلامت لثه ها و دندان ها در طول زندگی است. شما می توانید چکاپ های دوره ای دندان هایتان را در کلینیک دندان پزشکی صدف انجام دهید.
